Гомельскі гарадскі выканаўчы камітэт

Будынак былой жаночай гімназіі
г. Гомель, вул. Білецкага, 6

Будынак складаецца з некалькіх двух- і трохпавярховых аб’емаў, якія злучаюцца адзін з другім, утвараючы складаную ў плане фігуру з унутраным дворыкам. На вуліцу Білецкага выходзіць невялікі двухпавярховы аб’ем з галоўным фасадам сіметрычнай кампазіцыі. У яго дэкоры выкарыстаны руст, фрыз дарычнага тыпу, тэматычны рэльефны дэкор (франтон, разеткі), высокі атык. Галоўны ўваход вылучаны масіўнымі парнымі лапаткамі і пілястрамі. З боку вул. Ланге ў вялікім трохпавярховым аб'еме размешчаны другі галоўны ўваход у выглядзе неглыбокай галерэі з трыма арачнымі праемамі і канеліраванымі пілонамі.

У пачатку XIX ст. у цэнтральнай частцы Гомеля разгарнулася актыўнае будаўніцтва. Сярод іншых дамоў на вуліцы Мільеннай, якая выходзіла на галоўную плошчу, у 1820-я гг. быў узведзены і адзначаны будынак. У 1837 г. будынак паступіў у валоданне ваенна-інжынернага ведамства, у 1845 г. быў набыты І.Ф. Паскевічам (для канторы эканоміі князя). Пазней тут размяшчалася паліцэйскае ўпраўленне, а з 1867 г. – будынак арэндуецца ў эканоміі князя мужчынскай прагімназіяй (афіцыйна адкрыта ў 1866 г.). У 1876 г. па ініцыятыве гарадскога галавы А.В. Крушэўскага будынак быў выкуплены за 20200 руб. і перададзена Міністэрству народнай асветы.

Да 1917 г. гімназію скончылі: Еўдакім Раманавіч Раманаў (у 1871 г.). – фалькларыст, археолаг і публіцыст, член Рускага геаграфічнага таварыства, уся яго шматгранная навуковая дзейнасць была накіравана на вывучэнне самабытнай беларускай культуры; Абрам Саламонавіч Залманаў (у 1892 г.) – герантолаг, доктар медыцыны, персанальны ўрач В.І. Леніна і Н.К. Крупскай, аўтар такога метада лячэння, як скіпідарныя ванны.

Сярод выкладчыкаў вызначыўся Іван Пятровіч Максімаў – педагог-наватар, аўтар больш за 50 прац па методыцы выкладання геаграфіі, ганаровы старшыня вольна-пажарнага таварыства, грамадскі дзеяч. Выкладаў у гімназіі ў 1880 – 1911 гг. гісторыю і геаграфію. У 1896 г. стаў адным з чатырох у Беларусі заслужаных выкладчыкаў.

З 1899 г. у будынку размяшчалася жаночая гімназія.

Пра першапачатковы выгляд помніка звестак няма.

У 1856 г. будынак быў пашкоджаны пажарам. У 1877 – 78 гг. быў рэканструяваны асноўны будынак (з'явіўся зрэзаны кут з правага боку) і пабудаваны новы аб’ем, перпендыкулярны да асноўнага, што дазволіла падвоіць плошчу гімназіі. Для пашырэння двара быў арэндаваны суседні надзел зямлі. У 1900 – 1918 гг. быў дабудаваны яшчэ адзін аб’ем у бок вуліцы Барона Нолькена (зараз – Ланге).

У пачатку 1920-х гг. будынак быў нацыяналізаваны, ў ім дзейнічалі педагагічныя курсы, не пазней за 1926 г. тут адначасова працавалі ўжо дзве школы – імя Карла Маркса і імя Камінтэрна (беларускамоўная). У школе вучыліся Г.І. Дакутовіч (1933 – 38 гг.) і П.У. Гельман (1928 – 1938 гг.), у час Вялікай Айчыннай вайны – летчыцы знакамітага авіяпалка начных бамбардзіроўшчыкаў. У гонар іх на будынке ўстаноўлены мемарыяльныя дошкі. 

Пасля Вялікай Айчыннай вайны будынак па вул. Білецкага, 6 быў значна рэканструяваны. Работы праводзіліся па праэкце архітэктара Аляксандра Іванавіча Касякова, які з’яўляецца аўтарам шэрага пабудоў у г. Гомелі. Фасад па вул. Білецкага атрымаў уваходную групу ў выглядзе порціка пад трохвугольным франтонам і стаў галоўным. З боку вул. Ланге быў прыбудаваны трохпавярховы аб'ем з рустоўкай, шэрагам канеліраваных лапатак, веернымі замкамі над вокнамі першага паверха і ўваходнай групай у галерэі. У выніку будынак узбагаціўся стылістычнымі прыкметамі савецкага «неакласіцызму», атрымаў новую ўнутраную планіроўку і аформіў частку квартала паміж вуліцамі Білецкага і Ланге.

24 мая 1946 г. Пастанова Савета Міністраў БССР №871 загадвала «аднавіць дзейнасць Барысаўскага ляснога тэхнікума з месцам размяшчэння ў г. Гомелі ў памяшканні Беларускага лесатэхнічнага інстытута імя Кірава». Пад час вядзення аднаўленчых работ будынка на вул. Білецкага, 6, тэхнікум размяшчаўся на вул. Песіна, з 1951 г. – на вул. Кірава. Нарэшце, у 1955 г. навучальная ўстанова вярнулася на вул. Білецкага, 6. У 1960 г. лясны тэхнікум быў рэарганізаваны ў політэхнічны. З 2007 г. ен ператвораны ў Гомельскі дзяржаўны політэхнічны каледж, з 2013 г. каледж з'яўляецца філіялам Беларускага дзяржаўнага тэхналагічнага ўніверсітэта (БДТУ).

Еўдакім Раманавіч Раманаў (1855-1922) – расійскі і беларускі этнограф, фалькларыст, археолаг і публіцыст.

Абрам Саламонавіч Залманаў (1875-1965) – доктар медыцыны, герантолаг, які ўкараніў метад лячэння захворванняў шкіпінарнымі ваннамі.

Паліна Уладзіміраўна Гельман (1919 -2005) – Герой СССР, начальнік сувязі авіяцыйнай эскадрыллі 46-га гвардзейскага лёгкабамбардзіровачнага начнога авіяцыйнага палка, гвардыі старшы лейтэнант.

Галіна Іванаўна Дакутовіч (1921-43) - удзельніца Вялікай Айчыннай вайны, штурман 46-га гвардзейскага лёгкабамбардзіровачнага начнога авіяцыйнага палка, гвардыі малодшы лейтэнант.

Леанід Гейштар – першы беларускі алімпійскі чэмпіён. Залаты медаль заваяваў на XVII Алімпіядзе ў Рыме ў 1960 г. у веславанні на каноэ-двойцы ў пары з Сяргеем Макаранкам у гонцы на 1000 м.

Мільённая (Білецкага). Будынак мужчынскай гімназіі.Здымак 1890 – 1891 гг.

Вул. Мільённая (Білецкага). Будынак жаночай гімназіі. Здымак пачатку ХХ ст.

 Ул. Білецкага. Будынак Лесатэхнічнага тэхнікума. Здымак з альбома «Гомель у фотаілюстрацыях», 1961 г.

Вул. Білецкага, дом №6. Здымак 2022 г.