Беларускі камбайн: як Лукашэнка выправіў памылку міністра дзяржаўных маёмасцей Расійскай імперыі
23 августа 2023
23 жніўня, Мінск /Кар. БЕЛТА/. 27 гадоў таму ў полі каля вёскі Чыстыя Лужы Веткаўскага раёна было прынята лёсавызначальнае рашэнне наладзіць выпуск уласных камбайнаў. Аб гэтым у новым выпуску YouTube-праекта "Па факце: рашэнні Першага" паведаміў Сяргей Федаровіч, генеральны канструктар навукова-тэхнічнага цэнтра камбайнабудавання ААТ "Гомсельмаш".
Першы камбайн у Расійскай імперыі быў створаны беларусам. Заяўка на 10-гадовы патэнт "коннай збожжаўборкі на пні" паступіла ад ураджэнца Магілёўскай губерні, выпускніка Горацкага земляробчага вучылішча агранома Андрэя Уласенкі 18 лістапада 1868 года. З гэтай нагоды "Земледельческая газета" пісала, што Уласенка вынайшаў машыну, якая адначасова выконвае работу жняяркі і малатарні і ў параўнанні з самай дасканалай тады амерыканскай жняяркай "Мак-Кормік" у 8 разоў скарачае страты збожжа.
Уласенка атрымаў патэнт на вынаходства, вырабіў чатыры экзэмпляры тэхнікі, заручыўся падтрымкай агранамічнай супольнасці царскай Расіі, але да масавай вытворчасці справа так не дайшла з-за жорсткай рэзалюцыі міністра дзяржаўных маёмасцей імперыі генерал-ад'ютанта Аляксандра Зелянова, у якой гаварылася: "Выкананне складанай машыны не пад сілу нашым механічным заводам! Мы ж больш простыя жняяркі і малатарні прывозім з-за мяжы".
Дзіўна, але факт: гісторыя паўтарылася ў 1996 годзе.
"Першы раз аб стварэнні камбайна, які потым атрымаў назву КЗР-10, Прэзідэнту далажылі ў сакавіку 1996 года, калі ён наведваў "Гомсельмаш". Былы генеральны канструктар Валянцін Шурынаў прадаставіў службовую запіску, у якой была выкладзена ідэя стварэння камбайна на базе ўжо выпускаемага ўніверсальнага энергасродку, - прыстасаваць яго для ўборкі збожжавых. - Успамінае Сяргей Федаровіч, генеральны канструктар навукова-тэхнічнага цэнтра камбайнабудавання ААТ "Гомсельмаш". - Была створана міжведамасная камісія, якая да пачатку ўборачнага сезона была супраць таго, каб займацца гэтай справай. Але Прэзідэнт, маючы багаты вопыт кіраўніцтва гаспадаркамі ў Магілёўскай вобласці і работы непасрэдна за рулём збожжаўборачнага камбайна, разумеў важнасць вырашэння гэтай праблемы для сельскай гаспадаркі рэспублікі. І з улікам яго адабрэння ўжо да 1 жніўня быў выраблены першы доследны ўзор".
24 жніўня Прэзідэнт прыляцеў у Веткаўскі раён і ў полі каля вёскі Чыстыя Лужы назіраў за работай новага агрэгата, які паказаў, што працуе не горш, чым савецкі "Дон-1500". Але і тады з боку кіраўнікоў Мінсельгасхарча прагучала крытыка: маўляў, цяплічныя ўмовы, Гомельская вобласць, сухое збожжа, больш чыстыя палі - трэба выпрабаваць яго на Віцебшчыне. І тэхніку самаходам перамясцілі ў Гарадоцкі раён.
"Быў складаны аграфон, высокая засмечанасць, вільготнасць даволі вялікая, - удакладняе дэталі Сяргей Фёдаравіч. - Але праверылі і пераканаліся, што наш камбайн не ўступае "Дону" па чыстаце ўборкі і якасці абмалоту. Пасля гэтага яшчэ былі два гады выпрабаванняў. І ў 1999 годзе Прэзідэнт падпісаў распараджэнне вырабіць першую партыю - 50 камбайнаў, паставіць іх да ўборачнага сезона. З гэтага моманту ў краіне пачалася вытворчасць збожжаўборачнай тэхнікі".
Наколькі правільным быў гэты крок, можна ацаніць па выніках, якіх дабіўся "Гомсельмаш", стаўшы буйным холдынгам з даччынымі прадпрыемствамі ў Беларусі і Расіі.-0-
Праект створаны за кошт сродкаў мэтавага збору на вытворчасць нацыянальнага кантэнту.
Першы камбайн у Расійскай імперыі быў створаны беларусам. Заяўка на 10-гадовы патэнт "коннай збожжаўборкі на пні" паступіла ад ураджэнца Магілёўскай губерні, выпускніка Горацкага земляробчага вучылішча агранома Андрэя Уласенкі 18 лістапада 1868 года. З гэтай нагоды "Земледельческая газета" пісала, што Уласенка вынайшаў машыну, якая адначасова выконвае работу жняяркі і малатарні і ў параўнанні з самай дасканалай тады амерыканскай жняяркай "Мак-Кормік" у 8 разоў скарачае страты збожжа.
Уласенка атрымаў патэнт на вынаходства, вырабіў чатыры экзэмпляры тэхнікі, заручыўся падтрымкай агранамічнай супольнасці царскай Расіі, але да масавай вытворчасці справа так не дайшла з-за жорсткай рэзалюцыі міністра дзяржаўных маёмасцей імперыі генерал-ад'ютанта Аляксандра Зелянова, у якой гаварылася: "Выкананне складанай машыны не пад сілу нашым механічным заводам! Мы ж больш простыя жняяркі і малатарні прывозім з-за мяжы".
Дзіўна, але факт: гісторыя паўтарылася ў 1996 годзе.
"Першы раз аб стварэнні камбайна, які потым атрымаў назву КЗР-10, Прэзідэнту далажылі ў сакавіку 1996 года, калі ён наведваў "Гомсельмаш". Былы генеральны канструктар Валянцін Шурынаў прадаставіў службовую запіску, у якой была выкладзена ідэя стварэння камбайна на базе ўжо выпускаемага ўніверсальнага энергасродку, - прыстасаваць яго для ўборкі збожжавых. - Успамінае Сяргей Федаровіч, генеральны канструктар навукова-тэхнічнага цэнтра камбайнабудавання ААТ "Гомсельмаш". - Была створана міжведамасная камісія, якая да пачатку ўборачнага сезона была супраць таго, каб займацца гэтай справай. Але Прэзідэнт, маючы багаты вопыт кіраўніцтва гаспадаркамі ў Магілёўскай вобласці і работы непасрэдна за рулём збожжаўборачнага камбайна, разумеў важнасць вырашэння гэтай праблемы для сельскай гаспадаркі рэспублікі. І з улікам яго адабрэння ўжо да 1 жніўня быў выраблены першы доследны ўзор".
24 жніўня Прэзідэнт прыляцеў у Веткаўскі раён і ў полі каля вёскі Чыстыя Лужы назіраў за работай новага агрэгата, які паказаў, што працуе не горш, чым савецкі "Дон-1500". Але і тады з боку кіраўнікоў Мінсельгасхарча прагучала крытыка: маўляў, цяплічныя ўмовы, Гомельская вобласць, сухое збожжа, больш чыстыя палі - трэба выпрабаваць яго на Віцебшчыне. І тэхніку самаходам перамясцілі ў Гарадоцкі раён.
"Быў складаны аграфон, высокая засмечанасць, вільготнасць даволі вялікая, - удакладняе дэталі Сяргей Фёдаравіч. - Але праверылі і пераканаліся, што наш камбайн не ўступае "Дону" па чыстаце ўборкі і якасці абмалоту. Пасля гэтага яшчэ былі два гады выпрабаванняў. І ў 1999 годзе Прэзідэнт падпісаў распараджэнне вырабіць першую партыю - 50 камбайнаў, паставіць іх да ўборачнага сезона. З гэтага моманту ў краіне пачалася вытворчасць збожжаўборачнай тэхнікі".
Наколькі правільным быў гэты крок, можна ацаніць па выніках, якіх дабіўся "Гомсельмаш", стаўшы буйным холдынгам з даччынымі прадпрыемствамі ў Беларусі і Расіі.-0-
Праект створаны за кошт сродкаў мэтавага збору на вытворчасць нацыянальнага кантэнту.