Пытанне-Адказ
ПЫТАННЕ. Была прынятая на працу касірам ашчадкасы 0105 ў г. Гомель і прапрацавала там да 21.07.1982 г. Потым была прынятая кантралёрам аператыўнай часці Цэнтральнай ашчадкасы 8148 і прапрацавала там да 21.10.1982 г. Цяпер ашчадных кас няма. Мне патрэбныя даведкі аб заработнай плаце за гэты перыяд для афармлення пенсіі.
АДКАЗ. За выдачай даведак за перыяд працы ў арганізацыях, выключаных з Адзінага дзяржаўнага рэгістра юрыдычных асоб і індывідуальных прадпрымальнікаў, месцазнаходжанне якіх невядома, ці неабходна звяртацца ва Ўстанову «Дзяржаўны архіў Гомельскай вобласці» па адрасе: 246042, г. Гомель, пер 8-й Ільіча, 26а (тэл. 8-0232-39-51-76) і ў архіў па асабоваму складу пры Гомельскім гарвыканкаме па адрасе: 246001, г. Гомель, вул. Фрунзе, 4 (тэл. 8-0232-70-50-27) для вызначэння правапераемнікаў і месцазнаходжання дадзеных арганізацый.
Упраўленне па працы, занятасці і сацыяльнай абароне гарвыканкама
ПЫТАННЕ. Прашу аказаць садзейнічанне ў працаўладкаванні.
АДКАЗ. Для садзейнічання ў працаўладкаванні неабходна звярнуцца па адрасе: г. Гомель, вул. Пралетарская, 18.
Паводле адміністрацыйнай працэдуры 2.30 Пераліку адміністрацыйных працэдур, што ажыццяўляюцца дзяржаўнымі органамі і іншымі арганізацыямі па заявах грамадзян, зацверджанага Указам Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 26.04.2010 № 200 «Аб адміністрацыйных працэдурах, якія ажыццяўляюцца дзяржаўнымі органамі і іншымі арганізацыямі па заявах грамадзян» для рэгістрацыі грамадзян у якасці беспрацоўных неабходна прадаставіць наступныя дакументы:
-пашпарт або іншы дакумент, які сведчыць асобу; -працоўная кніжка (пры яе наяўнасці);
-грамадзянска-прававы дагавор (пры яго наяўнасці) - для асоб, якія выконвалі работы ў юрыдычных асоб і індывідуальных прадпрымальнікаў па грамадзянска-прававых дагаворах, прадметам якіх з'яўлялася выкананне работ (аказанне паслуг, стварэнне аб'ектаў інтэлектуальнай уласнасці);
-дакумент аб адукацыі, дакумент аб навучанні;
-даведка аб сярэднім заробку (даходзе) за апошнія 12 месяцаў работы па форме, устаноўленай Міністэрствам працы і сацыяльнай абароны Рэспублікі Беларусь;
-дэкларацыя аб даходах па форме, устаноўленай Міністэрствам працы і сацыяльнай абароны Рэспублікі Беларусь;
ваенны білет і даведка аб памеры грашовага забеспячэння на апошняй вайсковай пасадзе на дзень звальнення па форме, устаноўленай Міністэрствам працы і сацыяльнай абароны Рэспублікі Беларусь, - для звольненых з ваеннай службы;
-пасведчанне аб нараджэнні дзіцяці - для асоб, якія маюць дзяцей ва ўзросце да 14 гадоў (для замежных грамадзян і асоб без грамадзянства, якім прадастаўлены статус бежанца ў Рэспубліцы Беларусь, - пры наяўнасці такога пасведчання);
-пасведчанне дзіцяці-інваліда - для асоб, якія маюць дзяцей-інвалідаў ва ўзросце да 18 гадоў;
-даведка аб вызваленні - для асоб, вызваленых з месцаў пазбаўлення волі;
-даведка аб самастойным працаўладкаванні;
-заключэнне ўрачэбна-кансультацыйнай камісіі - для асоб, якія маюць абмежаванні па стане здароўя да працы;
-індывідуальная праграма рэабілітацыі інваліда - для інвалідаў;
-копія рашэння суда аб скасаванні шлюбу альбо пасведчанне аб скасаванні шлюбу ці іншы дакумент, які пацвярджае катэгорыю няпоўнай сям'і, - для няпоўных сем'яў;
-дакумент, які пацвярджае статус дзяцей-сірот і дзяцей, якія засталіся без апекі бацькоў, а таксама статус асоб з ліку дзяцей-сірот і дзяцей, якія засталіся без апекі бацькоў.
Упраўленне па працы, занятасці і сацыяльнай абароне гарвыканкама
ПЫТАННЕ. Мяне звольнілі па заканчэнні тэрміну кантракта (п. 2 арт. 35 Працоўнага кодэкса Рэспублікі Беларусь). Я не згодны. Якія мае далейшыя дзеянні?
АДКАЗ. У адпаведнасці з артыкулам 241 Працоўнага кодэкса Рэспублікі Беларусь працоўныя спрэчкі аб аднаўленні на рабоце незалежна ад падстаў спынення працоўнага дагавора разглядаюцца непасрэдна ў судзе.
Згодна з артыкулам 242 Працоўнага кодэкса Рэспублікі Беларусь для абароны правоў работніка усталяваны 3-х месячны тэрмін іскавай даўнасці для звароту. Гэты тэрмін вылічваецца з дня, калі работнік даведаўся або павінен быў даведацца аб парушэнні свайго права. Для звароту ў суд па справах аб звальненні усталяваны месячны тэрмін з дня ўручэння копіі загаду аб звальненні або з дня выдачы працоўнай кніжкі з запісам аб падставе спынення працоўнага дагавора. Прапушчаны па ўважлівай прычыне тэрмін можа быць адноўлены судом.
Упраўленне па працы, занятасці і сацыяльнай абароне гарвыканкама
ПЫТАННЕ. Каму прызначаецца дзяржаўная адрасная сацыяльная дапамога?
АДКАЗ. У адпаведнасці з Указам Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 19 студзеня 2012 года № 41 «Аб дзяржаўнай адраснай сацыяльнай дапамозе» (далей - Указ) малазабяспечаным і якія жывуць у нястачы грамадзянам прадастаўляецца дзяржаўная адрасная сацыяльная дапамога, якая аказваецца ў выглядзе штомесячнай сацыяльнай дапамогі і (ці) аднаразовай сацыяльнай дапамогі. Штомесячная сацыяльная дапамога прадастаўляецца сем'ям пры ўмове, што сярэднедушавы даход сям'і не перавышае найбольшай велічыні бюджэту пражытачнага мінімуму ў сярэднім на душу насельніцтва, зацверджанага Урадам Рэспублікі Беларусь за апошнія два кварталы (далей - крытэрый патрэбнасці). Аднаразовая сацыяльная дапамога прадастаўляецца сем'ям (грамадзянам), якія апынуліся ў цяжкай жыццёвай сітуацыі, аб'ектыўна парушаючай нармальную жыццядзейнасць, пры ўмове, што іх сярэднедушавы даход складае не больш 1,5 велічыні крытэрыю патрэбнасці.
У адпаведнасці з пп.3,5 Указа дзяржаўная адрасная сацыяльная дапамога ў выглядзе штомесячнай і (або) аднаразовай сацыяльнай дапамогі не прадастаўляецца грамадзянам, якія пражываюць асобна або якія вядуць паасобнае гаспадарку альбо ў складзе сям'і, калі яны з'яўляюцца непрацуючымі працаздольнымі асобамі, не зарэгістраванымі ва ўстаноўленым заканадаўствам парадку ў якасці беспрацоўных, альбо зарэгістраванымі ва ўстаноўленым заканадаўствам парадку ў якасці беспрацоўных менш за трох месяцаў на дату звароту.
Таксама штомесячная сацыяльная дапамога не прадастаўляецца непрацуючым працаздольным асобам, зарэгістраваным ва ўстаноўленым заканадаўствам парадку ў якасці беспрацоўных, якім на працягу 12 месяцаў, што папярэднічаюць месяцу звароту, прыпынялася выплата дапамогі па беспрацоўі або памяншаўся яго памер у адпаведнасці з часткамі трэцяй і сёмай артыкула 25 Закона Рэспублікі Беларусь ад 15 чэрвеня 2006 года «Аб занятасці насельніцтва Рэспублікі Беларусь».
Для разгляду пытання аб прадастаўленні дзяржаўнай адраснай сацыяльнай дапамогі неабходна звярнуцца ва ўпраўленне сацыяльнай абароны адміністрацыі г. Гомеля па месцы жыхарства:
- Упраўленне сацыяльнай абароны адміністрацыі Чыгуначнага раёна г. Гомеля: вул. Перамогі,19, тэл. 775834;
- Упраўленне сацыяльнай абароны адміністрацыі Савецкага раёна г. Гомеля: Рэчыцкая шаша, 6, тэл. 406326.
- Упраўленне сацыяльнай абароны адміністрацыі Цэнтральнага раёна г. Гомеля: Першамайская, 9, тэл. 777513.
- Упраўленне сацыяльнай абароны адміністрацыі Навабеліцкага раёна г. Гомеля: вул. Ільіча, д. 24, тэл. 363310.
Упраўленне па працы, занятасці і сацыяльнай абароне гарвыканкама
ПЫТАННЕ: Мая пасада будзе скарочана. Аднак афіцыйна мяне аб гэтым не апавясцілі. На цяперашнім месцы працы мне не змогуць прапанаваць раўназначную пасаду. 31 снежня 2013 года мне спаўняецца 54 гады. Ці маю я права на прызначэнне датэрміновай пенсіі ў сувязі з будучым скарачэннем па дасягненню мною перадпенсійнага ўзросту.
АДКАЗ: На падставе артыкула 24 Закона Рэспублікі Беларусь ад 15 чэрвеня 2006 года №125-З «Аб занятасці насельніцтва Рэспублікі Беларусь» з зменамі і дапаўненнямі, беспрацоўным, якія маюць права на дапамогу па беспрацоўі на працягу 52 каляндарных тыдняў, па прапанове органаў па працы, занятасці і сацыяльнай абароне пры адсутнасці магчымасці для працаўладкавання замест дапамогі па беспрацоўі з іх згоды прызначаецца пенсія па ўзросце, але не раней чым за адзін год да дасягнення ўстаноўленага заканадаўствам узросту.
Толькі пры наяўнасці гэтых умоў можа разглядацца пытанне аб прызначэнні датэрмінова пенсіі па ўзросце.
Упраўленне па працы, занятасці і сацыяльнай абароне гарвыканкама
ПЫТАННЕ: Жонка знаходзіцца ў адпачынку па догляду за дзіцем да 3-х гадоў. Падкажыце, ці можа яна прайсці бясплатныя курсы ад кіравання і якую атрымаць новую прафесію, спецыяльнасць.
АДКАЗ: Прафесійнае навучанне беспрацоўных грамадзян ажыццяўляецца з ліку незанятых грамадзян, зарэгістраваных ва ўстаноўленым заканадаўствам парадку беспрацоўнымі, па іх пастаяннаму месцы жыхарства ў органах па працы, занятасці і сацыяльнай абароне пры асабістым звароце, у адпаведнасці з п. 3 гл. 1 Пастановы Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь № 1333 ад 12.10.2006 г. (з зменамі і дапаўненнямі) «Аб зацвярджэнні Палажэння аб парадку арганізацыі прафесійнай падрыхтоўкі, перападрыхтоўкі і павышэнні кваліфікацыі.
Так як Ваша жонка ажыццяўляе догляд за дзіцем ва ўзросце да 3-х гадоў, то, згодна з арт. 2 гл. 1 Закона Рэспублікі Беларусь ад 15.06.2006 г. № 125-З «Аб занятасці насельніцтва Рэспублікі Беларусь» не можа быць зарэгістравана ў якасці беспрацоўнай у кіраванні, такім чынам, і прайсці прафесійнае навучанне за кошт сродкаў, што выдзяляюцца для гэтых мэтаў у адпаведнасці з заканадаўствам.
Упраўленне па працы, занятасці і сацыяльнай абароне гарвыканкама
ПЫТАННЕ: Кантракт быў заключаны з тэрмінам на адзін год. Тэрмін дантракта мінае, але папярэджанне аб скасаванні або прадаўжэнні кантракта не атрымліваў. Ці магу я не выходзіць на працу пасля заканчэння тэрміну кантракта без пісьмовай заявы з майго боку.
АДКАЗ: Згодна з Указам Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 31 сакавіка 2010 года №164 «Аб унясенні змяненняў і дапаўненняў ва Указ Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 12 красавіка 2000 года № 180 кожная з бакоў, якія заключылі кантракт, не пазней чым за адзін месяц да заканчэння тэрміну яго дзеяння пісьмова папярэджвае другі бок аб рашэнні працягнуць або спыніць працоўныя адносіны.
Так як наймальнік Вас не паведаміў аб падаўжэнні або скасаванні кантракту з Вамі, то Вы маеце права самастойна паведаміць наймальніка аб сваіх намерах (аб скасаванні або прадаўжэнні кантракта). У выпадку не паведамлення ні адной з бакоў аб прадаўжэнні або скасаванні кантракту, працоўныя адносіны паміж Вамі і наймальнікам працягваюцца.
Упраўленне па працы, занятасці і сацыяльнай абароне гарвыканкама
ПЫТАННЕ: Якая колькасць дзён водпуску неабходна кампенсаваць работніку за нявыкарыстаны працоўны водпуск пры звальненні за 12 поўных працоўных месяцаў?
АДКАЗ: У адпаведнасці з артыкулам 179 Працоўнага кодэкса Рэспублікі Беларусь, пры звальненні работніка, які не выкарыстаў або выкарыстаў не цалкам працоўны водпуск, незалежна ад падстаў звальнення выплачваецца кампенсацыя за нявыкарыстаны адпачынак.
Грашовая кампенсацыя за поўны працоўны водпуск выплачваецца, калі да дня звальнення работнік прапрацаваў увесь працоўны год (12 месяцаў мінус сумарная працягласць працоўнага водпуску, на якую работнік мае права).
Калі да дня звальнення работнік адпрацаваў частку працоўнага года, грашовая кампенсацыя выплачваецца прапарцыянальна адпрацаванаму часу.
Упраўленне па працы, занятасці і сацыяльнай абароне гарвыканкама
ПЫТАННЕ: Праз год пасля звальнення хачу зарэгістравацца ва ўпраўленні па працы, занятасці і сацыяльнай абароне Гомельскага гарвыканкама. Маю 20 гадоў працоўнага стажу. У якім памеры будзе прызначана дапамога па беспрацоўі?
АДКАЗ: У адпаведнасці з артыкулам 24 Закона Рэспублікі Беларусь ад 15 чэрвеня 2006 г. №125-3 « Аб занятасці насельніцтва Рэспублікі Беларусь» (далей - Закон) грамадзянам, якія на працягу 12 месяцаў, што папярэднічаюць рэгістрацыі ў якасці беспрацоўных, мелі аплачваную працу (прыбытак) менш за 12 каляндарных тыдняў, а таксама беспрацоўным пасля доўгага перапынку (больш за 12 месяцаў) пры наяўнасці ў іх стажу працы не менш аднаго года, дапамога па беспрацоўі выплачваецца ў наступным памеры:
- за першыя 13 каляндарных тыдняў у памеры 100% базавай велічыні;
- за наступныя 13 каляндарных тыдняў 75% базавай велічыні.
Упраўленне па працы, занятасці і сацыяльнай абароне гарвыканкама
ПЫТАННЕ: Адпрацаваў за месяц 220 гадзін. Законам прадугледжана якая-небудзь аплата за перапрацоўку? Працую па 12 гадзін у дзень з панядзелка па пятніцу пры наяўнасці працы.
АДКАЗ: У адпаведнасці з артыкулам 110 Працоўнага кодэкса Рэспублікі Беларусь рабочым лічыцца час, на працягу якога работнік у адпаведнасці з працоўным, калектыўным дагаворамі, правіламі ўнутранага працоўнага распарадку абавязаны знаходзіцца на працоўным месцы і выконваць свае працоўныя абавязкі.
Згодна з артыкулам 119 Працоўнага кодэкса Рэспублікі Беларусь звышурочнай лічыцца праца, выкананая работнікам па прапанове, распараджэнню ці з ведама наймальніка звыш устаноўленай для яго працягласці працоўнага часу, прадугледжанай правіламі ўнутранага працоўнага распарадку або графікам работ (зменнасці).
У адпаведнасці з артыкулам 122 Працоўнага кодэкса Рэспублікі Беларусь звышурочныя работы не павінны перавышаць для кожнага работніка 10 гадзін у працоўны тыдзень і 180 гадзін у год, а працягласць штодзённай працы з улікам звышурочных работ не павінна перавышаць 12 гадзін.
У арганізацыях, дзе па ўмовах вытворчасці (работы) немагчыма або эканамічна немэтазгодна захаванне ўстаноўленай для дадзенай катэгорыі работнікаў штодзённай або штотыднёвай працягласці працоўнага часу, можа прымяняцца суммированный ўлік працоўнага часу.
Штотыднёвая працягласць працоўнага часу пры сумаваным уліку можа быць больш або менш устаноўленай нормы працягласці працоўнага часу ў тыдзень. Пры гэтым штодзённая працягласць рабочага часу не можа перавышаць 12 гадзін у сярэднім за ўліковы перыяд.
Сума гадзін працоўнага часу па графіку работ (зменнасці) за ўліковы перыяд не павінна перавышаць нормы гадзін за гэты перыяд, разлічанай ў адпаведнасці з артыкуламі 112-117 Працоўнага Кодэкса Рэспублікі Беларусь.
Ўліковых перыядам пры сумаваным уліку працоўнага часу прызнаецца перыяд, у межах якога павінна быць захавана ў сярэднім устаноўленая для дадзенай катэгорыі работнікаў норма працягласці працоўнага часу ў тыдзень (артыкулы 112-114).
Працягласць уліковага перыяду устанаўліваецца наймальнікам і не можа перавышаць аднаго каляндарнага года. Уліковы перыяд можа вызначацца каляндарнымі перыядамі (месяц, квартал), іншымі перыядамі.
Згодна з артыкулам 69 Працоўнага кодэкса Рэспублікі Беларусь за кожны гадзіну працы ў звышвызначаны час, у дзяржаўныя святы, святочныя (частка першая артыкула 147) і выходныя дні звыш заработнай платы, налічанай за названы час, робіцца даплата:
1)работнікам са здзельнай аплатай працы - не ніжэй сдельных расцэнак;
2) работнікам з пачасовай аплатай працы - не ніжэй гадзінных тарыфных ставак (акладаў).
Канкрэтны памер даплаты ў бюджэтных арганізацыях і іншых арганізацыях, якія атрымліваюць субсідыі, работнікі якіх прыраўнаваны па аплаце працы да работнікаў бюджэтных арганізацый, устанаўліваецца Урадам Рэспублікі Беларусь, у іншых арганізацыях - працоўным дагаворам і (або) лакальным нарматыўным прававым актам.
За працу ў звышвызначаны час і выхадныя дні наўзамен даплаты з згоды работніка можа прадастаўляцца іншы неаплатны дзень адпачынку. Пры гэтым за гадзіны працы ў звышвызначаны час адзін неаплатны дзень адпачынку прадастаўляецца з разліку васьмігадзіннага працоўнага дня (адзін дзень адпачынку за восем гадзін працы ў звышвызначаны час).
Калі праца ў дзяржаўныя святы і святочныя дні (частка першая артыкула 147) выконвалася звыш месячнай нормы працоўнага часу, работніку па яго жаданні акрамя даплаты прадастаўляецца іншы неаплатны дзень адпачынку.
Упраўленне па працы, занятасці і сацыяльнай абароне гарвыканкама